Czytając „Pieśń Lodu i Ognia” wielu z was pewnie zastanawiało się, jak czytać te wszystkie dziwne nazwy i imiona. Skoro George R. R. Martin jest anglojęzyczny, książki zostały napisane po angielsku, to logicznym wydaje się stosowanie angielskiej wymowy, ale nie ma tak łatwo.
Wystarczy posłuchać swoich znajomych, fanów z całego świata, lektorów HBO, lektorów audiobooków i w końcu samego autora i nagle okazuje się, że każdy mówi inaczej. Na szczęście Martin daje fanom wolną rękę w tym względzie, każdy niech mówi tak, jak mu pasuje i jak mu wygodnie.
Jest więc „Westeros” – wymawiane przez „ł”, ale jeśli ktoś woli przez „w”, proszę bardzo. Jest „Jaime” wymawiany „Dżejmi”, „Dżejm”, ale też z hiszpańskiego wymawiany jako „Hejmi”. Jest Jon wymawiany przez „dż” i przez „j”. Melisandre czy Ygritte z „e” na końcu lub z jego brakiem. Cersei jak „Sersej”, „Serseji”, „Sersi”, „Sirsei” lub po prostu „Cersei”.
Najwięcej kłopotów sprawia chyba „ae” w imionach i nazwach. Tutaj też nie ma reguły, np. Daenerys sam autor wymawia raz coś w stylu „Deneris” a raz „Deyneris”. Sama w większości przypadków wymawiam te nieszczęsne „ae” jako „e”, ale nie zawsze. Bo na przykład taki Aegon brzmi mi dziwnie jako „Egon’ albo „Ejgon”, jakoś mi to „ej” nie pasuje, więc mówię wprost „Aegon”. Albo “maester”, niby powinno być „Mejster” (nigdy „Majster”), jednak mówię „maester”, bo ładniej mi brzmi.
Lektorzy HBO są bardzo niekonsekwentni w wymowie, u nich Tyrell raz brzmi „Tajrel” a innym razem „Tyrel”. Sama robię podobnie, do tego często mieszam angielski z polskim i na przykład taki Tywin to dla mnie „Tyłin” nie „Tajłin”. Zastanawiam się, czy jakbym była Niemcem, to wymawiałabym Stark jako „Sztark” albo Sandor jak węgierskie „Szandor” – śmieszne? Zależy dla kogo.
Niby taki Bran czy Hodor nie powinni sprawiać trudności, ale wystarczy posłuchać Martina i nagle Bran brzmi raczej jak „Bren” niż „Bran”, a Hodor bardziej „Hołdor”.
Problemów z wymową nie byłoby oczywiście w przypadku tłumaczenia wszystkich nazw i imion, ale czy naprawdę chcielibyśmy czytać o Jasiu (Janku) Śniegu? Osobiście lubię mówić Jaś, Staś, Melka itd., ale dotyczy to tylko luźnych rozmów z przyjaciółmi czy wpisów na forach internetowych, nie wyobrażam sobie tego typu zabiegów w książce.
A co z akcentem? W języku angielskim pada on zazwyczaj na inną sylabę niż w polskim. Aby zaznaczyć, która sylaba jest akcentowana w transkrypcji fonetycznej, przed tą sylabą stawia się znak apostrofu.
Nie chcę nikogo zanudzać i robić wykładów z angielskiego, jednak zdaję sobie sprawę z tego, że nie wszyscy mieli styczność z angielską fonetyką. Dla zainteresowanych zrobiłam małą ściągę. Całą resztę zapraszam do dzielenia się w komentarzach swoją wymową i potraktowania tematu z przymrużeniem oka.
Samogłoski krótkie:
/ʌ/ – np. w: ”cup” /kʌp/ /æ/ – np. w: ”cat” /kæt/
/ə/ – np. w: ”about” /əˈbaʊt/ /ɪ/ – np. w: ”kill” /kɪl/
/ʊ/ – np. w: ”wood” /wʊd/ /ɒ/ – np. w: ”dog” /dɒɡ/
/e/ lub /ɛ/ – np. w: ”bed” /bed/ lub /bɛd/
Samogłoski długie:
/ɑ:/ – np. w: ”car” /kɑː/ /i:/ – np. w: ”keen” /kiːn/
/u:/ – np. w: ”crew” /kruː/ /ɜː/ – np. w: ”bird” /bɜːd/
/ɔː/ – np. w: ”awful” /’ɔːfl/ /e:/ lub /ɜ:/ – np. w: ”bird” /bɜ:d/
Dwugłoski:
/aɪ/ – np. w: ”bye” /baɪ/ /aʊ/ – np. w: ”now” /naʊ/
/eɪ/ – np. w: ”make” /meɪk/ /eə/ – np. w: ”there” /ðeə/
/əʊ/ – np. w: ”go” /ɡəʊ/ /ɪə/ – np. w: ‚‚beer” /bɪə/
/ɔɪ/ – np. w: ”boy” /bɔɪ / /ʊə/ – np. w: ”sure” /ʃʊə/, które czytamy również /ʃɔː/
Spółgłoski:
/b/ – np. w: ”bed” /bed/ /d/ – np. w: ”dude” /duːd/ lub /djuːd/
/f/ – np. w: ”far” /fɑː/ /g/ – np. w: ”agree” /əˈɡriː/
/h/ – np. w: ”head” /hed/ /j/ – np. w: ”you” /ju/ lub /ju:/
/k/ – np. w: ”keep” /kiːp/ /l/ – np. w: ”look” /lʊk/
/m/ – np. w: ”lamb” /læm/ /n/ – np. w: ”not” /nɒt/
/p/ – np. w: ”pain” /peɪn/ /r/ – np. w: ”room” /ruːm/
/s/ – np. w: ”street” /striːt/ /t/ – np. w: ”mate” /meɪt/
/v/ – np. w: ”save” /seɪv/ /w/ – (wymawiane jako ”ł”) – np. w: ”wake” /weɪk/
/z/ – np. w: ”zoo” /zuː/ /ʃ/ – np. w: ”shut” /ʃʌt/
/ʒ/ – np. w: ”vision” /ˈvɪʒn/ /ŋ/ – np. w: ”sing” /sɪŋ/
/tʃ/ – np. w: ”chin”/tʃɪn/ /θ/ – np. w: ”think” /θɪŋk/
/ð/ – np. w: ”there” /ðeə/ /dʒ/ ( wymawiane jako „dż”)– np. w: ”jump” /dʒʌmp/
Poniżej podam kilka przykładów podobieństw i różnic w wymowie ustalonej przez Georga Martina i przez HBO (pełną listę znajdziecie na westeros.org). Kursywą zapisany jest podział na sylaby, wielkie litery oznaczają sylabę akcentowaną.
Imiona i rody:
Benjen GRRM [‘bɛndʒɛn] ben-jen HBO [‘bɛndʒɪn]ben-jin
Brienne GRRM [bɹi’ɛəni] bree-ə-nee GRRM[bɹi’əni] bree-ə-nee GRRM[bɹi’ɑn] bree-an HBO[bɹi’ɛn] bree-en
Catelyn GRRM [‘kætəlɪn] kat-ə-lin GRRM & HBO [‘kætlɪn] kat-lin
Cersei GRRM [‘sɜɹseɪ] serr-say HBO [‘sɜɹsi] serr-see
Daenerys GRRM & HBO [də’nɛəɹɪs] də-nair-iss GRRM [deɪn’ɛəɹɪs] dayn-air-iss
Hodor GRRM & HBO [‘hoʊdɔɹ] hoh-dor
Jaime GRRM & HBO [‘dʒeɪmi] jay mee
Joffrey GRRM & HBO [‘dʒɒfɹi] joff-ree
Jon GRRM & HBO [dʒɒn] jon
Lysa GRRM [laɪsɑː] ly-sah HBO [‘laɪsə] ly-sə
Petyr GRRM & HBO [‘pi:təɹ] pee-tər
Renly GRRM & HBO [‘ɹɪnli] rin-lee
Sansa GRRM [‘sɔːnsə] sawn-sə GRRM & HBO [‘sænsə] san-sə HBO [‘sɑːnsə] sahn-sə HBO [‘sænzə] san-zə
Tommen GRRM [‘toʊmən] tohm ən HBO [‘tɑːmən] tah-mən
Varys GRRM [‘væɹʌs] var-us HBO [‘vɛəɹɪs] vair-iss
Baratheon GRRM [bɑ’ɹæθiɒn] bah-ra-thee-on HBO [bə’ɹæθiən]
Lannister GRRM & HBO[‘lænɪstəɹ] lan-iss-tər
Targaryen GRRM & HBO [tɑɹ’gɛəɹiən] tar-gair-ee-ən
Tyrell GRRM & HBO [‘tirɛl] ty-rel HBO [‘tɪrʌl] tih-rul
Miejsca i tytuły:
Valyria GRRM [væ’lɛəɹiə] va-lair-ee-ə HBO [‘vəliɹiə] və-leer-ee-ə
Westeros GRRM [‘wɛstəɹoʊs] wes-tər-ohs HBO [‘wɛstɛɹoʊs] wes-te-rohs
Khaleesi GRRM & HBO [‘kɑliːsiː] kal-ee-see HBO [kɑː’liːsiː] ka-lee-see
Maester GRRM & HBO [‘meɪstəɹ] may-stər HBO [‘meɪstɝː] may-sterr
Ser GRRM [sɛɹ] serr HBO [sɛəɹ] sair
A jeśli ktoś ma dużo czasu i chce poćwiczyć wymowę, to zawsze może posłuchać poniższego kanału, zawierającego wymowę olbrzymiej ilości imion:
https://www.youtube.com/watch?v=Q_F2T68wsqw&list=PLGWwAT4_w3OQAHQB_uGTNRcODr9gHOmaN
Autor: Ola Trybek
Źródła:
http://awoiaf.westeros.org/index.php/Pronunciation_guide