Jednym z najbardziej przejmujących wydarzeń, które opisano w „Nawałnicy mieczy” były Krwawe Gody. W wyniku spisku zawiązanego przez Tywina Lannistera, Waldera Freya i Roose’a Boltona w Bliźniakach zabito młodego Króla Północy, Robba Starka, jego matkę Catelyn Stark i wielu lordów Północy, takich jak Smalljon Umber, Dacey Mormont czy Wendel Manderly. Stało się to z pogwałceniem zasad gościnności podczas wesela Edmure’a Tully’ego z Roslin Frey. Sam pan młody został oszczędzony, lecz go uwięziono. Masakra nie odbywała się jedynie w komnatach Bliźniaków, przyniosła też krwawe żniwo w obozie wojsk Robba Starka, które nie spodziewały się podstępnego ataku. W rezultacie Starkowie zostali wyeliminowani z walki o tron, a Północ znalazła się w dużej mierze w rękach Roose’a Boltona. Jak wiadomo G. R. R. Martin tworząc sagę „Pieśni Lodu i Ognia” często szukał inspiracji w rzeczywistej historii. Tak też jest z Krwawymi Godami. W udzielonym w 2001 roku wywiadzie G. R. R. Martin mówił:

Wiele z moich zapożyczeń pochodzi ze średniowiecznej historii Anglii i Francji, ponieważ po prostu jestem lepiej zaznajomiony z tym, niż z bohaterami, legendami i tradycją innych krajów. Wojna Dwóch Róż, krucjaty i wojna stuletnia wpłynęły na mnie najmocniej. Och, i niektóre szkockie historie, takie jak niesławny Czarny Obiad, który inspirował moje własne Krwawe Gody.

red_wedding_by_fatherstone

Krwawe Gody (Autor: FatherStone)

W XV wieku historia Szkocji była bardzo brutalna i pełna krwawych wydarzeń. Krajem rządziła dynastia Stewartów, wywodząca się po kądzieli od Roberta Bruce’a, który razem z Williamem Wallace Braveheartem walczył z Anglią o niepodległość Szkocji. Rządy te często były słabe. Za panowania króla Roberta III (1390-1406) władza faktycznie znalazła się w rękach jego brata Roberta, diuka Albany. Doszło do konfliktu o wpływy pomiędzy księciem Albany a synem Roberta III, Dawidem, diukiem Rothesay. Zakończyło się to tragicznie dla tego ostatniego, gdyż został on pochwycony przez ludzi swojego stryja i uwięziony w zamku Falkland, gdzie szybko zmarł (być może śmiercią głodową). Król Robert III zdecydował się wysłać swojego drugiego syna, Jakuba, do Francji dla jego bezpieczeństwa. Jakub jednak został pochwycony przez korsarzy i trafił do angielskiej niewoli, gdzie spędził 18 lat. Niedługo po uwięzieniu syna, zmarł Robert III i Jakub został królem Szkocji (jako Jakub I), ponieważ jednak przebywał w niewoli, to faktyczna władza znalazła się w rekach Roberta, diuka Albany (zmarł w 1420 roku), a następnie jego syna – Murdocha Stewarta, diuka Albany. W tym czasie Jakub I otrzymał w Anglii dobrą edukację, a w latach 1420-1421 walczył podczas wojny francusko-angielskiej w armii Henryka V. W 1424 roku Jakub I ożenił się z Joanną Beaufort, która należała do wpływowego rodu Beaufortów – dynastii Lancasterów, bocznej linii rządzącej Anglią. Dzięki temu małżeństwu mógł w końcu wrócić do kraju. W tym czasie Szkocja wspomagała Francję w walce przeciw Anglikom. Siłom szkockim przewodzili Jan Stewart, hrabia Buchan i Archibald Douglas.

King_James_I_of_Scotland

Jakub I (Autor nieznany)

W 1425 roku Jakub I został koronowany na króla Szkocji. Niebawem wzmocnił swoją władzę pozbywając się zbyt potężnego kuzyna Murdocha diuka Albany. W 1424 roku król Jakub I wykorzystał niezadowolenie po klęsce Szkotów w bitwie z Anglikami pod Verneuil do aresztowania i postawienia przed sądem Murdocha diuka Albany i jego synów. Zostali oni uznani za winnch, a więc i straceni. On i jego dwóch synów, Walter i Alasdair Stewartowie, zostali publicznie ścięci w 1425 roku. Mimo likwidacji zbyt potężnych kuzynów rządy Jakuba I były burzliwe. W 1437 roku został on zamordowany przez ludzi Roberta Grahama, za którym stali Walter Stewart, hrabia Atholl (był on najmłodszym synem Roberta II) i jego wnuk, a zarazem szambelan królewski Robert, maester Atholl. Zamachowcom nie udało się jednak zabić Joanny Beaufort. Zapewniła ona koronę swojemu synowi Jakubowi III (w chwili śmierci ojca miał on 6 lat). Przywódcy zostali schwytani i następnie straceni. Jak widać bardzo krwawe i brutalne porachunki w XV-wiecznej Szkocji były na porządku dziennym. W ciągu dwunastu lat praktycznie wyeliminowano dwie boczne linie Stewartów.
Jakub II w chwili zamordowania swojego ojca miał tylko 6 lat. Regentem, a zarazem Lieuntant General Szkocji (dowódcą wojsk) został Archibald Douglas. Był to szczyt potęgi „czarnych” Douglasów, ówcześnie najbogatszego i najpotężniejszego rodu w Szkocji. Według legend szef klanu Douglasów, Shelto Douglas, pomógł królowi Szkocji wygrać bitwę w 767 roku. W rzeczywistości, Douglasowie poświadczeni są od XII wieku. Podczas wojny o niepodległość Douglasowie początkowo zaakceptowali władze Edwarda I nad Anglią, aby następnie przyłączyć się do buntu Bravehearta. Kolejne pokolenia Douglasów walczyły i ginęły w rekonkwiście, byli regentami Szkocji i otrzymali tytuł hrabiowski. Archibald Douglas hrabia bronił zamku edynburskiego przed królem Anglii Henrykiem IV w 1400 roku. Jego syn i imiennik Archibald Douglas ożenił się z córką króla Roberta III i dostał się do angielskiej niewoli w 1403 roku. Po uwolnieniu odgrywał prominentną rolę podczas niewoli Jakuba I. Związał się on z Robertem księciem Albany i walczył we Francji, gdzie otrzymał od króla Francji Karola VII tytuł diuka Touraine. Jednak wraz z młodszym synem spojrzał śmierci w oczy w 1424 roku w bitwie pod Verneuil. Jego synem był Archibald, hrabia Douglas i diuk Touraine, który został regentem Szkocji na początku panowania Jakuba II. On także w młodości walczył po stronie francuskiej przeciw Anglikom, potem brał udział w osądzeniu Murdocha, diuka Albany. W 1439 roku z powodu gorączki zmarł mając niespełna pięćdziesiąt lat. Tytuły odziedziczył po nim syn Wiliam Douglas, hrabia Douglas i diuk Touraine. (6th. Earl of Douglas). W chwili śmierci ojca miał on zaledwie piętnaście lat.

James_II_of_Scotland_17th_century

Jakub II (Autor nieznany)

Polityka nie zna próżni. Śmierć Archibalda Douglasa pozwoliła dojść do władzy w Szkocji Wiliamowi Crichtonowi, Alexandrowi Livingstonowi i Jamesowi Douglasowi, hrabiemu Avondale (bratu dziadka Wiliama Douglasa). Crichton w chwili zamordowania Jakuba I był gubernatorem zamku w Edynburgu i szeryfem tego miasta. To w jego rękach znalazł się młody Jakub II. Po śmierci regenta Archibalda Douglasa ogłosił się on lordem kanclerzem Szkocji. W rękach Livingstone`a znalazł się zamek Stirling. Nie wszystkim przypadło to do gustu. Przeciw nim opowiedział się Jakub Stewart, czarny rycerz Lorn. Nie tylko był on sojusznikiem byłego regenta Archibalda Douglasa, ale też poślubił wdowę po Jakubie I. Livingstone jednak kontratakował i aresztował Jakuba Stewarta, jego brata i Joannę Beaufort. Następnie uderzono w „czarnych” Douglasów, aby złamać ich potęgę. 24 listopada 1440 roku Crichton w imieniu dziesięcioletniego Jakuba II zaprosił szesnastoletniego Wiliama Douglasa, jego młodszego brata Davida i doradcę Malcolma Fleminga na pojednawczy obiad, który miał doprowadzić do zgody rządzących Szkocją z potężnym rodem Douglasów. Był to jednak tylko podstęp. Pod koniec uczty miano wnieść głowę czarnego byka, która miała symbolizować śmierć, co było sygnałem do aresztowania gości. Młodzi Douglasowie zostali po pośpiesznym osądzeniu wyprowadzeni z zamku i ścięci. Po kilku dniach ich los podzielił Fleming. Nie jest oczywiste ile prawdy jest w opowieści o czarnym obiedzie a ile jest w niej legend. Być może rzeczywistość była mniej dramatyczna i po przybyciu do zamku w Edynburgu młodzi Douglasowie po prostu zostali osądzeni i straceni. W każdym razie czarny obiad jest obecny w szkockiej świadomości historycznej. Nawet w tych okrutnych czasach mord z zimną krwią na dwóch nastoletnich i niewinnych (choć bardzo potężnych dzięki swoim włościom) chłopcach sprawiał duże wrażenie

418947.1

Krwawe Gody widziane oczami scenarzystów Gry o Tron (Źródło: HBO)

W rezultacie owego mordu Crichton i Livingston zniszczyli konkurentów do zaszczytów. Na śmierci młodziutkich Douglasów skorzystał też Jakub Douglas, hrabia Avondale, który został nowym hrabią Douglas. Dosyć szybko doszło jednak do rozłamu w szkockiej elicie. Douglasowie i rosnący w potęgę ród Livingstone’ów występowali przeciw Crichtonowi, który musiał ustąpić w 1444 i 1445 roku z piastowanych godności. Na krótko, bo w 1447 znów został kanclerzem. Tymczasem Jakub II objął realną władzę w 1449 roku po osiągnięciu osiemnastu lat. W latach pięćdziesiątych XV w. Jakub II zniszczył Livingstone’ów i Douglasów. W 1449 i 1450 roku stracono dwóch synów Aleksandra Livingstone’a: Aleksandra i Roberta. Lidera opozycji, a zarazem najbogatszego człowieka w Szkocji, Wiliama Douglasa, hrabiego Douglas i Avolndale i syna Jakuba Douglasa, hrabiego Douglas, zaproszono na spotkanie z królem. Wcześniej możny zawiązał porozumienie z innymi hrabiami, a nawet zabijał lojalistów. Po kolacji w 1452 roku na zamku w Stirling nie doszło do pojednania między władcą a jego możnym poddanym i król ranił Douglasa sztyletem, po czym hrabia został zamordowany. Jak widać okoliczności śmierci ósmego hrabiego Douglas częściowo przypominały zamordowanie jego kuzyna. Brat i następca hrabiego Williama – Jakub rozpoczął rebelię przeciw królowi. Skończyła się ona niepowodzeniem. Hrabia i jego młodsi bracia zostali uznani za zdrajców, część ich posiadłości weszła w skład korony, a tytuł hrabiowski przeszedł na „czerwonych” Douglasów, hrabiów Angus. Jakub musiał uciekać do Anglii. Po kilkunastu latach próbował jeszcze wrócić do Szkocji z pomocą Anglików, ale znów przegrał, dostał się do niewoli i ostatnie lata życia spędził w opactwie. Jego adwersarz, Jakub II, nie panował zbyt długo. Zginął podczas oblężenia zamku Roxburg w 1460 roku, w wieku zaledwie trzydziestu lat.

red_wedding_still_life_by_flammableperson-d8k7hzu

Krwawe Gody (Autor: FlammablePerson)

O ile sam G. R. R. Martin jasno wskazuje śmierć młodych Douglasów jako inspirację do opowieści o zgładzeniem Robba Starka, to podobieństwa pomiędzy tymi wydarzeniami są dosyć niewielkie. Dużo większe można zauważyć pomiędzy Krwawymi Godami a masakrą w noc świętego Bartłomieja. W końcu ta druga rzeź zdarzyła się podczas ślubu Małgorzaty Walezy (córki króla Francji Henryka II i Katarzyny Medycejskiej, siostry kolejnych królów Francji: Franciszka II, Karola IX i Henryka III) z liderem stronnictwa hugenotów Henrykiem Bourbonem (przyszłym Henrykiem IV). Tak jak związek Tullych i Starków z Freyami, tak małżeństwo Bourbona i Walezjuszki było efektem polityki i miało przypieczętować sojusz obozu królewskiego z Hugenotami. W nocy po ślubie katolicy wymordowali niczego niespodziewających się liderów ewangelików (w tym faktycznego ich przywódcę, admirała Gaspara de Coligny) oraz 3 tysiące protestantów, którzy przyjechali do Paryża na ślub. Tak jak podczas Krwawych Godów oszczędzono Edmure’a Tully`ego, tak również Henrykowi Bourbonowi włos nie spadł z głowy. Sam G. R. R. Martin nie wymienia jednak tych morderstw jako inspiracji dla opisywanych przez siebie wydarzeń. To pokazuje jaką ostrożnością trzeba się wykazać szukając historycznych analogii pomiędzy historią a sagą „Pieśni Lodu i Ognia”. Nie wszystko co w historii lub literaturze jest podobne do rozwiązań fabularnych zawartych w prozie G. R. R. Martina jest podobieństwem znaczącym i może być jedynie rezultatem przypadku.

418991.1

Krwawe Gody widziane oczami scenarzystów Gry o Tron (Źródło: HBO)


Autor: dr hab. Robert Suski